Dlaczego dzieci różnią się pod względem rozwoju mowy? Biologiczne uwarunkowania jej rozwoju
Nie potrzeba wnikliwych obserwacji, aby stwierdzić, że rozwój mowy dzieci przebiega w różny sposób. Jedne zaczynają mówić wcześniej, drugie znacznie później. Są dzieci, które szybko wzbogacają swój słownik, podczas gdy ich rówieśnicy mówią zaledwie kilka słów. Punktem wyjścia do rozważań na temat istniejących różnic w rozwoju mowy jest czynnik biologiczny warunkujący jej rozwój. Podstawową kwestią jest dziedziczenie oraz cechy wrodzone, które wyznaczają możliwości rozwojowe. Cechy wrodzone wpływają nie tylko na występowanie zaburzeń mowy, ale także na indywidualne tempo, rytm rozwoju, poziom intelektualny.
Dzieci inteligentne szybciej opanowują system językowy, natomiast te mniej inteligentne częściej spotyka opóźniony rozwój mowy, co wcale nie oznacza, że dzieci, u których mowa rozwija się wolniej są mniej inteligentne, zwłaszcza, gdy rozwój ten przebiega wolniej w pierwszym okresie życia. Kolejnym z wielu czynników warunkujących rozwój mowy dziecka jest jego płeć. Potocznie mówi się, że dziewczynki szybciej opanowują system językowy niż chłopcy. Badacze potwierdzają tą teorię tłumacząc ją różnicami hormonalnymi (testosteron wpływa na wolniejszy rozwój lewej półkuli mózgowej). U chłopców częściej zauważa się zaburzenia rozwoju mowy. Na korzyść dziewczynek przemawia fakt, że mają większą ilość połączeń między półkulami co tłumaczy ich płynniejszą i lepszą mowę. Badacze stwierdzili również, że dziewczynki wykazują większe zainteresowanie ludźmi, ich twarzami niż chłopcy, wcześniej reagują na emocjonalną treść wypowiedzi.
Odrębną kwestią pośród genetycznych uwarunkowań rozwoju mowy jest występowanie opóźnień, wad rozwojowych, deficytów, dysharmonii, a także ciężkich przewlekłych chorób, które pojawić się mogą w różnych okresach życia. Czynniki biologiczne warunkują rozwój mowy lecz nie przesądzają o jego charakterze. Niezwykle ważny jest ogólny rozwój społeczno ? wychowawczy.
Bibliografia:
- E. Słodownik-Rycaj, O mowie dziecka, czyli jak zapobiegać powstawaniu nieprawidłowości w jej rozwoju, Wydawnictwo Akademickie ?Żak?, Warszawa 2000.
Opracowała Jolanta Ciesielska